که عشق آسان نمود اول ولی افتاد مشکل‌ها...
چرا که در ابتدا فقط می‌گوید بگو: لا اله الا الله تا رستگار شوی و انسان خیال می‌کند که منظور گفتن زبانی است و با گفتن آن کار تمام می‌شود، ولی بی‌خبر از آن‌که این گفته‌ای است که در عمل و تا آخر باید به آن ملتزم بود. زیرا وقتی انسان می‌گوید جز خداوند هیچ کس و هیچ چیز نه، پس باید در هر کاری نظر و رضایت او را جویا شود. اینجاست که باید گِرد تمام لذات و خوشی‌های کاذب و پُر جاذبه دنیا را خط کشیده و پشت پا زند، که این خود ناکامی و رنج و داغی عظیم براي نفس است... اين غم نفس در نهايت منجر به نشاط و سرور و لذت و ابتهاج روح خواهد شد.

نفس به این علت «اعدَی عدو – دشمن‌ترين دشمن» انسان است که «مسئولیت» را «امتیاز» تلقی می‌کند؛ ... در واقع تمام استعدادها و توانمندی‌هاي انسان  فقط مسئوليت است و بدهکاری. اشتباه خطرناک انسان این است که این بدهی را طلب و توقع تلقی می‌کند؛  می‌گوید: منی که استعداد دارم، برتر از آن کسی هستم که این استعداد را ندارد و چون اين‌گونه با مسئله برخورد می‌کند، توقعات و طلبكاريش از جامعه و خدا و هرچه با او در رابطه است بيشتر مي‌شود... در حالی‌که باید به عکس باشد؛ یعنی باید بگوید منی که استعدادم بیشتر است و تاب تحمل و بارکشی‌ام بیشتر، باید توقع جامعه از من بیشتر باشد، نه توقع من از جامعه!

وقتي انسان نسبت به خدا تخلّف مي‌كند، آثار آن خلاف در زندگي‌اش ظاهر مي‌شود. به جاي آن‌كه خودش را محكوم كند كه متخلّف بوده است، از خدا گله مي‌كند كه چرا با من اين‌طور كردي؟
انسان با شكايت از خدا، دو كار مي‌كند: يك سوء رفتار با خدا دارد و يك حُسن‌ظن و تعلّق به خودش دارد. اين دو وقتي در هم ضرب شد، نتيجه‌اش اعتراض به خدا مي‌شود... من وقتي به خودم تعلّق دارم، اجازه نمي‌دهم ايرادي به خودم وارد شود. خودم را هميشه مبرّا و منزّه مي‌دانم... بنابر اين نتيجه غرور و كبر و خوش‌بيني انسان به خودش، به اضافة گناهاني كه مرتكب شده است مي‌شود بدبيني انسان به خدا.

حكومت جهاني خدا: هفتاد نكته كوتاه اعتقادي؛ پديدآور: محمد صادق (محي‌الدين) حائري‌شيرازي؛ ناشر: دفتر نشر معارف؛ تعداد صفحات: 152

امام حسین علیه السلام در دعای روز عرفه می‌فرماید: «خدایا تو دل مادرم را مهربان کردی که از من پرستاری کند.»
نمی‌گوید مادرم پرستاری‌ام کرد. مادرش وجود نازنین فاطمۀ زهرا علیها السلام است. اما باز می‌گوید خدا به دل فاطمه علیها السلام انداخت تا با پسرش مهربان باشد. خدایا تو دل پرستاران را به من رئوف کردی!
این عبارت خیلی موحدانه است.

آيا پيش فرض‌هاي ديني مانع تفكر آزاد نيست؟
نه، شما اين طرف و آن طرف جوي، براي اين‌كه آب در مسير درست برود و هرز نرود، لبه‌گذاري مي‌كنيد. اين لبه‌گذاري براي هدرنرفتن است، مانع كه سر راه آب نگذاشته‌ايد. براي اين‌كه حرام نشود و هرز نرود، اين طرف و آن طرفش هم لبه‌مي‌گذاري. بايدها و نبايدهاي دين لبه‌گذاري است. لبه‌گذاري براي پيشگيري از تلفات [و هدر‌رفت توان و انرژي و عمر و سرمايه وجودي انسان] است و مانع نيست.